Jak aktywnie słuchać dziecko?

Skuteczne słuchanie

Słuchanie dzieci w procesie rozmowy jest jednym z jej najważniejszych aspektów. Okazanie dziecku szczerego zainteresowania i aktywny udział w rozmowie są niezwykle ważne. Pozwalają dziecku zaspokajać jego potrzebę przynależności. Pokazać, że jest dla nas ważne i ważne jest to co mówi.

Szczególnie obecnie, gdy jesteśmy zabiegani, pochłonięci przez złodziei czasu (jakimi są telefon, telewizja, internet), często słuchamy nasze dzieci, ale nie słyszymy. Odpowiadamy zdawkowo, scrollując ekran telefonu i oglądamy fotki na instagramie czy przeglądamy posty na fejsie. Co w ten sposób pokazujemy dzieciom? Co w rzeczywistości im mówimy? Może zdarzać się również, że nie traktujemy dzieci tak samo poważnie jak innych dorosłych. W końcu to tylko dzieci. Będzie się to objawiać w naszej mowie ciała, słabym zaangażowaniu w rozmowie, czy w lekceważącym tonie. Dzieci mają potrzebę wyrażania swoich uczuć i potrzeb. Naszą rolą jest im to umożliwić i wspierać.

Jakie bariery komunikacyjne sami tworzymy?

Bariery komunikacyjne, które utrudniają słuchanie:

1. Osądzanie: „Nie masz racji”, „Jesteś za młoda, by być już zmęczona”
2. Domyślanie się: „Robisz to celowo, żeby zdenerwować brata”
3. Doradzanie: „Spytaj mamę, może się z Tobą teraz pobawi”
4. Zmiana kierunku: „Już mi to opowiadałaś. Lepiej powiedz mi jak….”
5. Rozkazywanie: „Marsz do pokoju!”
6. Wykład: „Słuchaj, teraz masz najlepszy czas, później pójdziesz do pracy…”
7. Porównywanie: „Zobacz jak tamta dziewczynka świetnie daje radę!”
8. Groźby: „Słuchaj, jeśli tego nie zrobisz, to masz szlaban tydzień na…”
9. Zawstydzanie: „Wiesz, nie wypada coś takiego dziewczynce, naprawdę….”
10. Moralizowanie: „Takiego języka grzeczne dzieci nie używają”
11. Przesłuchanie: „Jak zamierzasz poprawić oceny? Kiedy? Od czego zaczniesz?”

Jak skutecznie słuchać dziecko?

Aktywne słuchanie to zaangażowanie się w rozmowę, a nie bierne siedzenie i przyjmowanie tego co dziecko mówi 😊 W pełnym zrozumieniu drugiej osoby potrzebne jest zadawanie pytań czy udzielanie informacji zwrotnych. Nasz aktywny udział w słuchaniu, pokazuje dziecku, że jesteśmy zaangażowani, że to co do nas mówi jest ważne a przez to ważne jest samo dziecko.

Jakie są narzędzia aktywnego słuchania:

1. Parafrazowanie – to powtarzanie swoimi słowami tego co powiedziało dziecko. Ważne jest to, że parafraza służy nam do odkrycia uczuć, intencji i sprawdzenia, czy rzeczywiście rozumiemy co dziecko chce nam powiedzieć, np.:

Dziecko: tato, nie mam ochoty dziś iść na basen, chcę zostać w domu.
Tata: rozumiem, że jesteś zmęczona i chcesz odpocząć?
Dziecko: Chcę się pobawić w domu.

Jakie korzyści daje stosowanie parafrazy?

• Zapobiega nieporozumieniom.
• Zapobiega złości związanej z niezrozumieniem.
• Pomaga zapamiętać o czym była rozmowa.
• Pozwala unikać barier komunikacyjnych.
• Daje nam informację, czy myślimy w ten sam sposób co nasze dziecko.

2. Precyzowanie – to zadawanie pytań, które w pełni pozwoli Ci zrozumiem co dziecko chce przekazać lub co ma na myśli. Precyzowanie pozwala usłyszeć więcej, zrozumieć kontekst, uczucia i myśli. Przekazuje dziecku informację: „jesteś ważny i chcę Cię zrozumieć”.

3. Informacja zwrotna – to powiedzenie o swoich reakcjach i odczuciach. Np.: Słuchając tego co mówisz i czujesz, zastanawiam się czy można to porównać do…”. Ważne by nie oceniać, nie etykietować – lepiej podzielić się tym co sami czuliśmy lub myśleliśmy podczas rozmowy.

Informacja zwrotna będzie skuteczna gdy spełni trzy warunki:

• Będzie natychmiastowa – wypowiedziana od razu, po usłyszeniu wypowiedzi dziecka, sparafrazowaniu i ewentualnie sprecyzowaniu.
• Będzie szczera – niech to będzie Twoja prawdziwa reakcja i myśl.
• Będzie wspierająca – (np.: „myślę, że to nie jest najlepszy pomysł” zamiast „twój pomysł jest idiotyczny”)

Na koniec ćwiczenie dla Ciebie, sparafrazuj poniższe zdania: 🙂

1. Nie chcę jechać do babci, jak długo tam będziemy?
2. Tato, dzisiaj Wiktor brzydko mnie nazwał!
3. Chcę ściąć włosy, na krótko, tak jak mama.
4. Nigdy się nie nauczę tego jeżdżenia na łyżwach.
5. Tato, angielski jest fajny.
6. Mamo, włącz mi do kąpieli tę piosenkę co ostatnio, proszę, proszę…
7. Nuuuda, nic się dzieje. Tato, nudzę się!
8. Kto się ze mną pobawi?

Powodzenia!